Onroerende zaken, schadevergoeding en herinvesteringsreserve

Schade aan onroerende zaken kan op verschillende manieren optreden. Het kan gaan om bijvoorbeeld brand-, storm of hagelschade. Hierdoor kan een opstal beschadigd raken of zelfs helemaal verloren gaan. Bij dergelijke gebeurtenissen hoop ik altijd maar dat de eigenaar en/of de gebruiker zich voldoende verzekerd heeft/hebben voor alle nadelen. Ook door andere oorzaken kunnen forse waardedalingen van een onroerende zaak optreden. Door bestemmingsplanwijziging, het intrekken van vergunningen of de aanleg van bijvoorbeeld snelwegen of kanalen kan de gebruikswaarde van een onroerende zaak zelfs bijna teniet gaan. De waarde in het economisch verkeer gaat dan ook onderuit. Bij dergelijke situaties komt het voor dat deze schade wordt vergoed. De overheid kan dan bijvoorbeeld door nadeelcompensatie de waardedaling compenseren. Kortom in veel gevallen waarin schade ontstaat, kan de benadeelde een schadevergoeding tegemoet zien. 

In de Wet op de inkomstenbelasting 2001 is in artikel 3.54 de herinvesteringsreserve geregeld. De hoofdlijn daarvan is dat bij een vergoeding voor een bedrijfsmiddel boven de boekwaarde daarvan, dit meerdere mag worden opgenomen in een herinvesteringsreserve. Deze reserve mag gedurende de drie jaren na het jaar van ontstaan, in stand blijven. Gedurende deze termijn moet voortdurend kunnen worden aangetoond dat er een herinvesteringsvoornemen is dat ook financieel realiseerbaar is. In geval de herinvesteringsreserve ontstaan is uit een vergoeding van een bedrijfsmiddel met een afschrijvingsduur van meer dan tien jaar, moet de herinvestering plaatsvinden in een bedrijfsmiddel met een bedrijfseconomisch zelfde functie. Dit zijn in hoofdlijnen enkele van de eisen die ten aanzien van de herinvesteringsreserve in de wet zijn opgenomen. Uiteraard is het de bedoeling dat binnen de gestelde termijn de herinvestering plaatsvindt. Dan moet deze reserve op de aankoopsom worden afgeboekt maar niet verder dan de oude boekwaarde van het bedrijfsmiddel dat vervangen wordt.

In het zesde lid van artikel 3.54 staat dat ook schadevergoedingen in aanmerking kunnen komen als herinvesteringsreserve. Het zesde lid vermeldt dat voor de toepassing van artikel 3.54 met vervreemding wordt gelijkgesteld verlies of beschadiging van een bedrijfsmiddel. De vergoeding wegens verlies of beschadiging wordt dan aangemerkt als opbrengst. Dit betekent dat een verzekeringsuitkering buiten de belastingheffing kan blijven als deze volledig voor de reparatie of de herbouw wordt gebruikt. Dit kan leiden tot een spiksplinternieuw bedrijfsgebouw met een hele lage boekwaarde waarop niet kan worden afgeschreven. Afschrijving is immers met ingang van 1 januari 2019 beperkt tot 100% van de WOZ-waarde tenzij het gebouw in het eigen bedrijf van een zelfstandige ondernemer (IB-ondernemer) wordt gebruikt. Gewoonlijk heeft herbouw een hogere WOZ-waarde tot gevolg. Herbouw leidt ook tot een efficiëntere en modernere inrichting met een hogere gebruikswaarde. Dat leidt dan vaak weer tot een hoger rendement. Daardoor zal in zo’n situatie de besteding van de herinvesteringsreserve uiteindelijk leiden tot een jaarlijks hogere belastingdruk!

Voor de vergoedingen als tegemoetkoming voor structurele waardedalingen biedt artikel 3.54 lid 6 geen oplossing. Die schadevergoedingen moeten bij het bedrijfsresultaat worden gevoegd en zouden daardoor direct belast zijn. Dit kan soms worden voorkomen als de boekwaarde voor eenzelfde bedrag verminderd kan worden vanwege een lagere bedrijfswaarde. Die afboeking nivelleert dan deze vergoeding. Bij een schadevergoeding voor een onroerende zaak kan met een herinvesteringsreserve belastingheffing ineens worden voorkomen, maar is het een overweging waard te zoeken naar andere en wellicht fiscaal voordeligere oplossingen.

Bekijk alle artikelen van Huisvennen Advies B.V.