Nagelaten onroerend goed, legaat, erf- en overdrachtsbelasting
Onroerend goed en nalatenschap
Het komt vaak voor dat tot een erfenis onroerende zaken behoren. Dat is vaak de eigen woning maar daarnaast kunnen er nog andere onroerende zaken zijn. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een vakantiehuis, een garagebox of verhuurde onroerende zaken. Voor de berekening van de erfbelasting mag wat betreft de eigen woning uitgegaan worden van de WOZ-waarde. Andere onroerende zaken moeten voor de bepaling van de daarover verschuldigde erfbelasting worden gewaardeerd naar de waarde in het economisch verkeer op het moment van overlijden. Die waarde dient door middel van een taxatie door een ter zake deskundige taxateur te worden vastgesteld.
Niet ongebruikelijk is dat de erflater bepaalde onroerende zaken wil nalaten aan een specifieke erfgenaam. Denk dan bijvoorbeeld aan de langstlevende partner, een bedrijfsopvolger, een bepaald kind, een speciale relatie of goed doel. Met een zogenaamd legaat dat in een testament opgenomen moet worden door de notaris, kan zo’n wens worden vastgelegd.
Legaat
Een legaat is een in het testament opgenomen aanwijzing ten aanzien van een bepaalde geldsom of specifiek beschreven zaak om deze te laten toekomen aan een concreet benoemde persoon of organisatie. Het legaat wordt ook wel een testamentaire making genoemd van bepaalde goederen aan een bepaald persoon. Degene die een legaat uit een nalatenschap krijgt, de zogenaamde legataris, heeft daardoor na het overlijden van de erflater een vordering op de nalatenschap.
De legataris krijgt de goederen waarop het legaat betrekking heeft pas nadat alle schulden, zoals bijvoorbeeld de begrafeniskosten, de aflossing van de hypothecaire schuld en andere schulden zijn voldaan. Als de nalatenschap tot een lagere waarde leidt dan er legaten zijn, kan dit betekenen dat de legaten voor gelijke bedragen worden verminderd.
In het testament kan worden opgenomen dat het legaat een bepaald bedrag betreft, maar ook specifieke goederen. Wat dit laatste betreft kan het dus gaan om bepaalde inboedelgoederen, familiestukken maar ook om bepaalde onroerende zaken. De legataris krijgt als gevolg van het legaat een vordering op de nalatenschap die een specifiek bedrag of bepaalde goederen betreft.
Legaat en overdrachtsbelasting
In een besluit dat namens de Staatssecretaris van Financiën is gepubliceerd op 23 april 2021 is onder punt 4.1 het legaat en de overdrachtsbelasting aan de orde gesteld. Daarin staat dat als een erflater bij testament een onroerende zaak door middel van een legaat aan een bepaald persoon laat toekomen, die persoon bij de afgifte van dit legaat geen overdrachtsbelasting is verschuldigd.
Als de erflater aan iemand een bepaald bedrag doet toekomen en vervolgens bij de afgifte van het legaat de erfgenamen en de legataris overeenkomen niet dat bedrag maar een onroerende zaak wordt afgegeven, is sprake van een inbetalinggeving (artikel 45 Boek 6 BW). Diegene die op basis van het legaat geld had moeten krijgen, stemt er dan zelf mee in dat een andere zaak wordt geleverd. Die onroerende zaak wordt dan niet op basis van erfrecht verkregen. Dan is over die verkrijging overdrachtsbelasting verschuldigd door diegene die het legaat had.
Stijgende overdrachtsbelasting en legaat
Uit de voorjaarsnota van 2022 van het kabinet blijkt het voornemen om de overdrachtsbelasting te verhogen naar 10,1%. Dit is misschien reden om te bekijken of wellicht legaten die op een bepaalde geldsom betrekking hebben, aangepast moeten worden. Het kan misschien voordelig zijn om deze te wijzigen naar legaten met recht op een bepaalde onroerende zaak. Daarvoor moet de notaris dan wel het testament aanpassen.
